Auteur: erfgoedtve_anne

De Baggeraar

erfgoedtve_anne HK Nederhorst den Berg, kunst en kunstnijverheid

De Baggeraar

Naam De Baggeraar
Korte beschrijving Beeld van een baggeraar, op stenen voetstuk, ter gelegenheid van de beëindiging van de zandwinning die van 1936 – 1980 plaatsvond in de Spiegel- en Blijkpolder, aangeboden door de Ballast-Nedamgroep op 4 oktober 1980.
Thema kunst en kunstnijverheid
Datering 1980
Materiaal brons
Vervaardiger Mw. Antonia A. (Ton) Sondaar- Dobbelmann (1907-2000)
Collectie Historische kring Nederhorst den Berg
Plaats Nederhorst den Berg
Toelichting Rondom Nederhorst den Berg heeft eeuwenlang ontgronding van het landschap plaatsgevonden. Het begon met turfwinning, het eindigde met zandwinning. Het slagturven resulteerde in smalle akkers, om de paar honderd meter onderbroken door weteringen. Vanaf 1936 begon de Amsterdamsche Ballast Maatschappij in de Spiegelpolder met zandzuigen. Het bedrijf was tot eind 1979 actief. De ontstane plas zou voor recreatieve doeleinden gebruikt gaan worden.
Literatuur Tijdschrift Werinon, Themanummer 3: ’40 jaar zandwinning in Nederhorst den Berg’, oktober 1991

Vliegtuigmonument

erfgoedtve_anne feesten, herdenkingen en speciale gebeurtenissen, HK Nederhorst den Berg

Naam Vliegtuigmonument
Korte beschrijving Silhouet van een Canadese bommenwerper die door de Duitsers in 1943 is neergehaald bij het boezemkanaal van de Horstermeerpolder.
Thema feesten, herdenkingen en speciale gebeurtenissen
Datering 2019
Materiaal staal
Vervaardiger Staalkunstenaar Joost Zwagerman
Collectie Historische kring Nederhorst den Berg
Plaats Nederhorst den Berg
Toelichting In de nacht van 14 mei 1943 werd een Canadese bommenwerper, op de terugtocht van een succesvolle aanval op Bochum in het Ruhrgebied, door een Duitse nachtjager in brand geschoten en stortte neer. De vijf bemanningsleden, vier Canadezen en één Engelsman, kwamen daarbij om het leven. Het monument is een eerbetoon aan de heldenmoed van de bemanning van deze WellingtonHE697 en werd onthuld op 13 september 2019.
Literatuur Tijdschrift Werinon, nr. 98, najaar 2019

Strijkijzers

erfgoedtve_anne HK Nederhorst den Berg, nijverheid

Naam Strijkijzers
Korte beschrijving Diverse oude strijkijzers, afkomstig uit de verschillende wasserijen. Ze staan symbool voor de bloeiende wasindustrie van het dorp.
Thema nijverheid
Datering ca. 1900
Materiaal ijzer
Collectie Historische kring Nederhorst den Berg
Plaats Nederhorst den Berg
Toelichting De wasindustrie is ontstaan in Nederhorst den Berg vanwege de zachtheid en zuiverheid van het Vechtwater. Omstreeks 1850 verdienden al enkele gezinnen het hoofdinkomen met wassen en bleken. Al gauw nam dit aantal toe en werden bedrijven professioneler. De eerste geregistreerde stoommachine stond op naam van Toon Hageman aan de Meerlaan. Rond 1900 kwamen er meer wasserijen en in 1912 telde het dorp 21 wasserijen. Na 1960 liep het aantal wasserijen terug. Momenteel is alleen Wasserij Lamme nog actief.
Literatuur Tijdschrift Werinon, themanummer 8: ‘Van blekerij tot wasindustrie’, november 1992.

Wapenbord met voormalig wapen van Baarn

erfgoedtve_anne HK Baerne, kunst en kunstnijverheid

Wapenbord Baarn

Naam Wapenbord met voormalig wapen van Baarn
Korte beschrijving Het wapen toont een springend paard van zilver en wordt geleid door een Romeinse slaaf van goud. Het schild is gedekt met een gouden gravenkroon, bestaande uit drie bladeren met daartussen twee parels. Het wapen is vervaardigd van mozaïek (75 x 62), bevestigd op een houten bord (95 x 73).
Thema kunst en kunstnijverheid
Datering 1867 – 1969
Materiaal hout, steentjes
Vervaardiger F. Boer, meesterschilder in Baarn
Collectie Historische kring Baerne
Plaats Baarn
Toelichting In 1867, ongeveer 10 jaar na de fusie tussen Baarn en De Vuursche, kende de Hoge Raad van Adel de nieuwe gemeente Baarn een wapen toe met een steigerend paard in zilver (symbolisch voor Paleis Soestdijk), geleid door een Romeinse slaaf van goud. In 1969 kreeg de gemeente het oude wapen weer terug: een blauw veld met gouden bisschop, dat de gemeente ook al gedurende de periode 1818-1867 in gebruik had.

Miniatuur paleis Soestdijk

erfgoedtve_anne HK Baerne, kunst en kunstnijverheid

Miniatuur paleis Soestdijk

Naam Miniatuur paleis Soestdijk
Korte beschrijving Paleis Soestdijk, zonder zijvleugels, is weergegeven in zilveren miniatuur. Maten 5.5 x 3.4 x 1.9
Thema kunst en kunstnijverheid
Datering onbekend
Materiaal zilver
Vervaardiger onbekend
Collectie Historische kring Baerne
Plaats Baarn
Toelichting In 1674 kocht stadhouder Willem III (1650-1702) de ‘hofstede aen Zoestdijck’. Hij liet de oude hofstede door architect Maurits Post (1645-1677) verbouwen tot een jachtslot. Na het overlijden van de koning-stadhouder werd verschillende malen van eigenaar en zelfs bestemming gewisseld. Maar in 1815 kreeg de Prins van Oranje (1792-1849) het paleis als nationaal geschenk voor zijn optreden tijdens de Slag bij Quatre-Bras en de Slag bij Waterloo. Het zomerpaleis van de latere koning Willem II en Anna Paulowna werd uitgebreid en kreeg de twee zijvleugels, de ‘Soester’ en de ‘Baarnse’ vleugel.

Gedenkbord Baarn

erfgoedtve_anne feesten, herdenkingen en speciale gebeurtenissen, HK Baerne

Naam Gedenkbord Baarn
Korte beschrijving Gedenkbord, achthoekig model, met goudbruine rand. Op het plat tekeningen in bruine kleur.
Thema feesten, herdenkingen en speciale gebeurtenissen
Datering 2001
Materiaal aardewerk
Vervaardiger M. Zonneveld
Collectie Historische kring Baerne
Plaats Baarn
Toelichting Dit aardewerken gedenkbord toont een afbeelding van de Pauluskerk, de muziektent en het paard op de Brink te Baarn.

Buste van Frans Stracké

erfgoedtve_anne HK Baerne, kunst en kunstnijverheid

Buste Frans Stracké

Naam Buste van Frans Stracké
Korte beschrijving De buste is in gips gegoten. Afmeting: 60-40-30 cm.
Thema kunst en kunstnijverheid
Datering 1889-1898
Materiaal gips
Vervaardiger Sara Hendrina Josina van Bosse (1837-1922)
Collectie Historische kring Baerne
Plaats Baarn
Toelichting Frans Stracké (Dorsten 1820 – Baarn 1898) was een Nederlandse beeldhouwer van Duitse afkomst. Ook was hij een tijdje hoogleraar aan de Rijksacademie in Amsterdam. Vanaf 1889 woonde hij in Baarn. De buste werd vervaardigd door zijn 2e vrouw.

Chocoladevorm Bros van Bensdorp

erfgoedtve_anne HK Bussum, nijverheid

Brosrepen cliché

Naam Chocoladevorm Bros van Bensdorp
Korte beschrijving Cliché* voor vijf repen Bros
Thema nijverheid
Datering 1934-1985
Materiaal metaal
Collectie Historische kring Bussum
Plaats Bussum
Toelichting De gebroeders Bensdorp uit Amsterdam bouwden in 1884 een nieuwe Cacao- en Chocoladefabriek In Bussum, waar menin de eerste tijd halffabricaten maakte. De Amsterdamse fabriek verhuisde in 1926 naar Bussum.
In 1934 bracht men het merk Bros op de markt.
Veel verbouwingen en overnames verder, werd de fabriek op 1 oktober 2002 gesloten.
* drukvorm voor platen met negatieve tekening.

Bodebus

erfgoedtve_anne HK Baerne, onderscheidingstekens

Bodebus

Naam Bodebus Baarn
Korte beschrijving Het insigne bestaat uit een lintje, met aan de bovenkant een bronzen stukje. Daaronder is een schildje bevestigd met het toenmalige wapen van Baarn: een steigerend paard met een Romeinse slaaf. Onderaan het schild hangen drie korte kettingen, voorzien van kwastjes.
Thema onderscheidingstekens
Datering 1867-1969
Materiaal brons, trijp (?), wol
Collectie Historische kring Baerne
Plaats Baarn
Toelichting Een bodebus was vroeger een onderscheidingsteken dat werd gedragen door boden die in dienst waren van overheden als de kamers van de Staten Generaal, provincies, gemeenten en waterschappen. Deze bodebus is gedragen door bode-conciërge Hendrik Beurmanjer vanaf 1867 (= jaar van ingang van het nieuwe wapen) tot zijn dood in 1882.

Puzzel golfkartonfabriek Van Meurs

erfgoedtve_anne HK Bussum, nijverheid

Puzzel van Meurs

Naam Puzzel golfkartonfabriek Van Meurs
Korte beschrijving Een puzzel, met als afbeelding de papierhal van de Van Meurs fabriek. Aan de linkerkant op de deksel staat het logo van Van Meurs.
Thema nijverheid
Datering midden 20e eeuw
Materiaal karton
Collectie Historische kring Bussum
Plaats Bussum
Toelichting Golfkartonfabriek Van Meurs werd in 1928 opgericht door Klaas van Meurs, op het terrein van villa ‘Walden’, gelegen aan de Franse Kampweg 10 te Bussum. Uit Groningen aangevoerd strokarton werd verwerkt tot golfkarton, waarvan verpakkingen werden gemaakt. De slogan was: ‘Van Meurs voor al uw verpakkingen’ .De fabriek brandde in 1965 af, maar werd weer opgebouwd. In 1972 werd de fabriek overgenomen door Reedpack ltd. dat in 1990 weer overgenomen werd door SCA Packaging. Uiteindelijk in 1994 sloot de fabriek de deuren, waarna de gebouwen in 1996 gesloopt werden.

Blikken bakkerij Walden

erfgoedtve_anne HK Bussum, nijverheid

Blikken Bakkerij Walden

Naam Blikken bakkerij Walden
Korte beschrijving Drie blikken en deksel die gebruikt zijn in de kolonie Walden. Op de deksel staat vermeld: NV Dr. van Eeden’s Electrische Bakkerij Walden te Bussum.
Thema nijverheid
Datering vanaf 1912
Materiaal blik
Collectie Historische kring Bussum
Plaats Bussum
Toelichting Frederik van Eeden heeft in 1902 Bakkerij Walden opgericht, gelegen aan de ’s-Gravelandseweg 54 te Bussum. Eerst werd alleen voor de kolonisten gebakken, maar uit financiële noodzaak besloot men de broden te verkopen. De bakkersgroep was als enige winstgevend.Eind 1906/begin 1907 trok de bakkersgroep uit onvrede weg uit de kolonie, met medeneming van al hun gereedschap, naar Hamerstraat 9, Bussum. Nieuwe bakkers kwamen in 1907 op Walden wonen en Van Eeden zette de zaak voort als Electrische Bakkerij Walden. Op 1 december 1911 werd de NV Dr. Van Eeden’s Electrische Bakkerij ‘Walden’ opgericht.

Kannetje/vaasje van ‘De Krijgsman’

erfgoedtve_anne HK Stad Muiden, nijverheid

Kannetje de Krijgsman

Naam Kannetje/vaasje van ‘De Krijgsman’
Korte beschrijving Kannetje/vaasje met tuit, versierd met een afbeelding van ‘De Krijgsman’(= logo van de fabriek) en motieven met een ossenkop. Op de deksel staan de woorden: Buscsruytmaeckers sinds 1702.
Thema nijverheid
Datering ca. 1900
Materiaal aardewerk (Makkums)
Collectie Historische kring Stad Muiden
Plaats Muiden
Toelichting Door de Vroedschap van Muiden werd in 1702 aan Reinier van Cuyk uit Amsterdam toestemming gegeven een kruitmolen op te richten, aangedreven door een rosmolen, met de naam ‘De Krijgsman’. In 1868 werd de fabriek herbouwd met een stoommachine als krachtbron. In 1922 werd de ‘N.V. Nederlandse Springstoffenfabriek’ opgericht.
In 1972 fuseerde het bedrijf met een Duits bedrijf en werd hernoemd tot ‘Muiden Chemie’. In 1991 werd het bedrijf door een Brits bedrijf overgenomen en hernoemd tot ‘Muiden Chemie International’. Door de jaren heen hebben er talloze explosies plaatsgevonden in de fabriek met doden en zwaargewonden tot gevolg. Uiteindelijk in 2004 heeft de onderneming alle activiteiten gestaakt, tot grote opluchting van de omwonenden.

Figurine ‘De Krijgsman’

erfgoedtve_anne HK Stad Muiden, nijverheid

Figurine de Krijgsman

Naam Figurine ‘De Krijgsman’
Korte beschrijving Het figuurtje heeft een banier in de rechterhand en hij draagt een oranje sjerp. Achter hem ligt een kanon. Het figuurtje staat op een sokkel, met de tekst: Muiden Chemie.
Thema nijverheid
Datering 1972
Materiaal metaal, hout
Collectie Historische kring Stad Muiden
Plaats Muiden
Toelichting Door de Vroedschap van Muiden werd in 1702 aan Reinier van Cuyk uit Amsterdam toestemming gegeven een kruitmolen op te richten, aangedreven door een rosmolen, met de naam ‘De Krijgsman’. In 1868 werd de fabriek herbouwd met een stoommachine als krachtbron. In 1922 werd de ‘N.V. Nederlandse Springstoffenfabriek’ opgericht.
In 1972 fuseerde het bedrijf met een Duits bedrijf en werd hernoemd tot ‘Muiden Chemie’. In 1991 werd het bedrijf door een Brits bedrijf overgenomen en hernoemd tot ‘Muiden Chemie International’. Door de jaren heen hebben er talloze explosies in de fabriek plaatsgevonden met doden en zwaargewonden tot gevolg. Uiteindelijk in 2004 heeft de onderneming alle activiteiten gestaakt, tot grote opluchting van de omwonenden.

Tegel van ‘De Krijgsman’

erfgoedtve_anne HK Stad Muiden, nijverheid

Tegel de Krijgsman

Naam Tegel van ‘De Krijgsman’
Korte beschrijving Tegel met afbeelding van een krijgsman met banier en kanon in het midden. Aan de onderkant een banderol met de tekst: De Krijgsman anno 1702. Hoekmotief: ossenkop.
Thema nijverheid
Datering ca. 1900
Materiaal keramiek, glazuur
Collectie Historische kring Stad Muiden
Plaats Muiden
Toelichting Door de Vroedschap van Muiden werd in 1702 aan Reinier van Cuyk uit Amsterdam toestemming gegeven een kruitmolen op te richten, aangedreven door een rosmolen, met de naam ‘De Krijgsman’. In 1868 werd de fabriek herbouwd met een stoommachine als krachtbron. In 1922 werd de ‘N.V. Nederlandse Springstoffenfabriek’ opgericht.
In 1972 fuseerde het bedrijf met een Duits bedrijf en werd hernoemd tot ‘Muiden Chemie’. In 1991 werd het bedrijf door een Brits bedrijf overgenomen en hernoemd tot ‘Muiden Chemie International’. Door de jaren heen hebben er talloze explosies in de fabriek plaatsgevonden met doden en zwaargewonden tot gevolg. Uiteindelijk in 2004 heeft de onderneming alle activiteiten gestaakt, tot grote opluchting van de omwonenden.

Busje van Bensdorp

erfgoedtve_anne HK Bussum, nijverheid

Bensdorp rood blik, verkleurd

Naam Busje van Bensdorp
Korte beschrijving Rode, ronde bus, enigszins verkleurd, voor ‘Royal Dutch’ Solubilisé cacao van Bensdorp, Bussum
Thema nijverheid
Datering eind 2e helft 20e eeuw
Materiaal blik
Collectie Historische kring Bussum
Plaats Bussum
Toelichting De gebroeders Bensdorp uit Amsterdam bouwden in 1884 een nieuwe Cacao- en Chocoladefabriek In Bussum, waar men in de eerste tijd halffabricaten maakte. De Amsterdamse fabriek verhuisde in 1926 naar Bussum. Veel verbouwingen en overnames verder, werd de fabriek op 1 oktober 2002 gesloten.

Herdenkingsbord

erfgoedtve_anne feesten, herdenkingen en speciale gebeurtenissen, HK Baerne

herdenkingsbord

Naam Herdenkingsbord Juliana en Bernhard
Korte beschrijving Herdenkingsbord ter gelegenheid van de blijde intocht van het prinselijk paar
Thema feesten, herdenkingen en speciale gebeurtenissen
Datering 1937
Materiaal porselein
Ontwerper J. Wijnja, Baarn
Collectie Historische kring Baerne
Plaats Baarn
Toelichting Na de huwelijksreis nam het prinselijk paar zijn intrek op Paleis Soestdijk op 14 april 1937. Op dezelfde dag vond in Baarn de intocht of de ‘Blijde Inkomst’ plaats, aangeboden door de Baarnse Oranjeverenigingen.

Sigarenpers De Ploeg

erfgoedtve_anne HK Bussum, nijverheid

Naam Sigarenpers
Korte beschrijving Sigarenpers van Tabak- en sigarenfabriek ‘De Ploeg’, gelegen aan de Brinklaan 88 te Bussum.
Thema nijverheid
Datering ca. 1900
Materiaal hout
Collectie Historische kring Bussum
Plaats Bussum
Toelichting Een sigarenpers is een mal met 20 ‘schuitjes’ om sigaren te maken.De tabak- en sigarenfabriek ‘De Ploeg’ lag in 1875 aan de Hoogstraat te Bussum. Na de dood van Pieter de Kloet in 1899, wordt de fabriek overgenomen door zoon Johan Diederick, die de fabriek in 1917 sluit.

Turfsteekijzer

erfgoedtve_anne HK In de Gloriosa, nijverheid

Turfsteekijzer

Naam Turfsteekijzer
Korte beschrijving Betreft een metalen turfsteekijzer met een breed houten handvat. Het metaal is uit één stuk gesmeed. Een turfsteekijzer gebruikte men om turf langs de lijnen te steken die door de krabber waren getrokken. Door de gaten kon men een stok steken en zo de diepte bepalen.
Thema nijverheid
Datering 18e eeuw
Materiaal ijzer en hout
Collectie Historische kring ’In de Gloriosa’
Plaats Ankeveen, ‘s-Graveland en Kortenhoef
Toelichting Tot het jaar 1000 was het gebied tussen Vecht en Eem nog zo dun bevolkt dat de bevolking nog geen behoefte had aan het uitbreiden van land voor landbouw en veeteelt. Door de toenemende bevolkingsdruk begon daarna de ontginning van de veengebieden ten behoeve van landbouw en brandstof. Hiertoe werd het veen eerst ontwaterd door het graven van sloten en vaarten. Tot 1500 was het vooral droge vervening: het steken van het hoge veen boven de waterspiegel. Na 1500 werd steeds meer tot natte vervening overgegaan: het uitbaggeren van het veen dat vervolgens werd gedroogd en daarna gesneden met een turfsteekijzer tot turven.
Na 1860 liep het veenbedrijf geleidelijk ten einde. Door de natte vervening zijn de grote plassen rond Loosdrecht, Kortenhoef en Ankeveen ontstaan met petgaten en legakkers.

Noortje of rietnoortje

erfgoedtve_anne HK In de Gloriosa, nijverheid

Linkshandig noortje

Naam Noortje of rietnoortje
Korte beschrijving Het noortje werd gebruikt om riet en ruigt (verschillende hoge grassoorten) te snijden. Het riet was bestemd voor rietdekkers en het ruigt ging naar de bollenvelden om deze in de winter af te dekken tegen de vorst. Waar de benaming noortje vandaan komt is onbekend.
Thema nijverheid
Datering 19e eeuw
Materiaal ijzer en hout
Collectie Historische kring ’In de Gloriosa’
Plaats Ankeveen, ‘s-Graveland en Kortenhoef
Toelichting Tot het jaar 1000 was het gebied tussen Vecht en Eem nog zo dun bevolkt dat de bevolking nog geen behoefte had aan het uitbreiden van land voor landbouw en veeteelt. Door de toenemende bevolkingsdruk begon daarna de ontginning van de veengebieden ten behoeve van landbouw en brandstof. Hiertoe werd het veen eerst ontwaterd door het graven van sloten en vaarten. Tot 1500 was het vooral droge vervening: het steken van het hoge veen boven de waterspiegel. Na 1500 werd steeds meer tot natte vervening overgegaan: het uitbaggeren van het veen dat vervolgens werd gedroogd en daarna gesneden met een turfsteekijzer tot turven.
Na 1860 liep het veenbedrijf geleidelijk ten einde. Door de natte vervening zijn de grote plassen rond Loosdrecht, Kortenhoef en Ankeveen ontstaan met petgaten en legakkers.

Busje De Ruijter Gestampte muisjes

erfgoedtve_anne HK Baerne, nijverheid

De Ruijter blik gestampte muisjes

Naam Busje De Ruijter Gestampte muisjes
Korte beschrijving Gele, vierkante bus met een zomer- en wintertafereel van P. de Ruijter & Zn, Baarn
Thema nijverheid
Datering 1974
Materiaal blik
Collectie Historische kring Baerne
Plaats Baarn
Toelichting De grondslag van De Ruijter werd in 1860 gelegd in het voorhuis van een voormalige boerderij aan de Brinkstraat te Baarn. Daar begon de 24-jarige Cornelis Rutgerus De Ruijter een banketbakkerszaak. Tijdens zijn opleiding in Utrecht was hij ingewijd in de geheimen van de bereiding van “Muisjes®“, anijszaadjes met veel laagjes suiker erom, waardoor kleine witte en roze bolletjes ontstonden. Deze werden gegeten op beboterde beschuit bij de geboorte van een kind. De Ruijter groeide uit tot een grote firma voor zoet broodbeleg. In 2007 verliet De Ruijter Baarn.